Çinko Nelerde Var?
Birçok kişi gibi siz de merak etmişsinizdir: Çinko nelerde var? Bazı gıdalarda doğal olarak çinko bulunmaktadır. Besin takviyesi olarak bulunan temel bir mineraldir. Vücuttaki hücrelerde vardır. Ayrıca bağışıklık sisteminin bakteri ve virüslere karşı savaşmasına yardımcı olur. Vücut protein ve DNA yapmak için çinkoya ihtiyaç duyar. Hamilelik, bebeklik ve çocukluk döneminde vücudun her zamankinden daha fazla çinkoya ihtiyacı vardır. Çinko, yaraların iyileşmesine katkıda bulunduğu gibi uygun tat ve koku duyuları için de önemlidir.
Çinko, hücresel metabolizmanın çeşitli yönlerinde rol oynar. Yaklaşık 100 enzimin katalitik aktivitesi için gereklidir. Özellikle bağışıklık fonksiyonu, protein sentezi, yara iyileşmesi, DNA sentezi ve hücre bölünmesinde anahtar rol oynar. Vücudumuz için çok önemli bir role sahip olan çinkoyu günlük olarak almamız gerekir. Çünkü vücudumuzun çinko için özel bir depolama alanı yoktur.
Besinler
“Çinko nelerde var?” sorusunun cevabı oldukça geniş bir yelpazedir. Porsiyon değeri en yüksek olan besin istiridyedir. Kırmızı et, kümes hayvanları ve istiridye çinko açısından zengin besinlerdendir. Diğer gıda kaynakları arasında fasulye, kuruyemiş ve belirli deniz ürünleri türleri vardır. Kepekli tahıllar ve süt ürünlerinin değeri de oldukça yüksektir.
Bitkisel kaynaklı besinlerde çinko emilimi daha düşüktür. Bu nedenle vegan beslenen bireylerin vücudundaki çinko miktarı hayvansal gıdalardan çinko alan bireylere göre daha düşüktür. Ancak birçok tahıl ve bitki bazlı gıda hala iyi çinko kaynaklarıdır.
Besin Takviyeleri
Çinko glukonat, çinko sülfat ve çinko asetat dahil olmak üzere çeşitli türleri vardır. Elemental yüzdesi forma göre değişir. Örneğin, çinko sülfatın yaklaşık %23’ü elementel çinkodan oluşur.
Çinko ve Sağlığa Etkileri
Bağışıklık sistemi
Çinko eksikliği bağışıklık fonksiyonunu negatif etkiler. Küçük eksiklikler bile hücre aktivitesini ve tamamlayıcı aktiviteyi bozabilir. Çinko, T lenfositleri geliştirmek ve aktive etmek için gereklidir.
Yara İyileşmesi
Cilt ve mukozal zarların bütünlüğünün korunmasına yardımcı olur. Ayrıca kronik bacak ülseri olan hastalarda anormal çinko metabolizması ve düşük serum çinko seviyeleri vardır. Çinko sülfat, serum çinko seviyeleri düşük olan hastalarda bacak ülserlerinin tedavisinde etkili olabilir.
İshal
Çinko eksikliği, çocuklarda ishale neden olur ve enfeksiyonlara karşı duyarlılığın artmasına katkıda bulunan bağışıklık yanıtında değişikliklere yol açar. Dünya Sağlık Örgütü ve UNICEF şu anda çocukluk çağı ishalini tedavi etmek için kısa süreli çinko desteği önermektedir.
Soğuk Algınlığı
Çinko, burun mukozasında rinovirüs bağlanmasını ve çoğalmasını doğrudan engelleyerek ve iltihabı baskılayarak soğuk algınlığı semptomlarının şiddetini ve süresini azaltabilir.
Yaşa Bağlı Görme Kaybı
Antioksidanlarla birlikte çinko, retinadaki hücresel hasarı önleyerek yaşa bağlı görme kaybının ilerlemesini geciktirir. Bu nedenle çinko, beta karoten, C vitamini ve E vitaminin diyetle yüksek alımı, yaşlı kişilerde görme kaybı riskinin azalmasıyla ilişkilendirilir.
Akne Tedavisi
Akne, küresel nüfusun% 9,4’ünü etkilediği tahmin edilen yaygın bir cilt hastalığıdır. Bununla birlikte çalışmalar, çinko tedavilerinin iltihabı azaltarak, P. acnes bakterilerinin büyümesini engelleyerek ve yağlı bez aktivitesini baskılayarak akneyi etkili bir şekilde tedavi edebileceğini göstermektedir. Akneli kişilerin daha düşük çinko seviyelerine sahip olma eğiliminde olduğu belirtilmiştir. Akne tedavisinde çinko takviyesi yardımcı olabilir.
Referanslar:
- Ananda S Prasad et al Mol Med. 2008 Apr 3. doi: 10.2119/2008-00033.Prasad
- Pei-Hui Lin et al Nutrients. 2017 Dec 24. doi: 10.3390/nu10010016
- Chaitali Bajait et al Indian J Pharmacol. 2011 May-Jun; 43(3): 232–235. doi: 10.4103/0253-7613.81495
- Goutham Rao J Fam Pract. 2011 Nov; 60(11): 669–671.
- Janusz Blasiak et al Int J Mol Sci. 2020 Jul 15. doi: 10.3390/ijms21144994
- Mrinal Gupta et al Dermatol Res Pract. 2014 Jul 10. doi: 10.1155/2014/709152
- Nour Zahi Gammoh et al Nutrients. 2017 Jun 17. doi: 10.3390/nu9060624
