Vitamin Eksikliğini Yüzünüzden Nasıl Anlarsınız?
Besin maddeleri kendi içerisinde makro ve mikro olmak üzere 2 farklı grupta incelenmektedir. Protein, yağ ve karbonhidratlar makro besin maddeleri olarak değerlendirilmektedir. Vitamin ve mineraller ise mikro besin maddesi olarak tanımlanmaktadır.
Vitamin Nedir?
Vitaminler, hayvansal ve bitkisel gıdaların içerisinde yer alan organik mikro besin maddeleridir. Vitaminler genel olarak çözünebilme özelliklerine göre sınıflandırılmaktadır. Suda çözünen vitaminler vücutta depolanmazlar ve yüksek miktarda alınsalar bile böbreklerden idrara geçerek vücuttan uzaklaştırılırlar. Suda çözünen vitaminler ve özellikleri şu şekilde özetlenebilir:
- B1 (Tiamin), B2 (Riboflavin), B3 (Niasin) ve B5 (Pantotenik asit) vitaminleri vücudun enerji metabolizmasında normal fonksiyonlarına katkı sağlayabilen mikro besin maddeleridir.
- B6 (Piridoksin) vitamini depo karbonhidratlardan şeker salınımını destekleyerek vücuttaki normal protein ve glikojen metabolizmasına katkı sağlar.
- B7 (Biotin), yağ asitleri, amino asit ve glukoz (şeker) metabolizmasında normal vücut fonksiyonlarının desteklenmesine yardımcı olur. Bu vitamin aynı zamanda normal cilt ve saç gibi cilt eklerinin korunmasına katkıda bulunmaktadır.
- B9 (Folat), hücre bölünmesi için önemli kabul edilen bir vitamindir.
- B12 (Kobalamin), kırmızı kan hücrelerinin üretiminde vücudun normal fonksiyonlarının desteklenmesine katkı sağlar.
- C vitamini (askorbik asit), vücuttaki normal kollajen üretimine katkıda bulunabilen bir vitamindir.
Suda çözünen vitaminlere ek olarak suda çözünmeyen ancak yağda çözünebilen bir takım vitaminler de mevcuttur. A, D, E ve K vitaminleri, gıdalarla alınmalarını takiben karaciğer ve vücudun diğer bölgelerindeki yağ dokuda depolanarak gelecek zamanlarda kullanılmak amacıyla saklanabilen vitaminlerdir. A vitamini normal görme yetisinin korunmasına katkı sağlar. D vitamini, kalsiyum emilimi ve bağışıklık sistemi işlevlerinde vücudun normal fonksiyonlarının desteklenmesini sağlar. E vitamini antioksidan özellikli bir mikro besin maddesidir. K vitamini ise normal kan pıhtılaşmasına katkıda bulunmaktadır.
Vitaminler Nelerde Var?
İnsan vücudu genel olarak vitamin ve mineralleri üretme fonksiyonuna sahip değildir dolayısıyla dışarıdan beslenme yoluyla alınmaları gerekir. Gıdaların içerisinde yer alan mikro besin maddesi miktarı gıdanın türüne bağlı olarak değişkenlik gösterir ve bu maddelerin günlük önerilen düzeyde alınabilmesi ancak dengeli ve sağlıklı beslenme vasıtasıyla veya takviye gıda ürünleri kullanımı ile gerçekleştirilebilmektedir.
A vitamininin özellikle yenidoğan dönemindeki bebeklerde en önemli kaynağı anne sütüdür. Diğer yaş grubundaki bireylerde ise süt ürünleri, yumurta, yeşil, kırmızı ve turuncu renkli sebzeler, A vitamini kaynağı olarak değerlendirilen gıdalar arasında yer alır. Diğer vitaminler ve içeriğinde yer aldıkları gıdalar şu şekildedir:
- B1 vitamini; yumurta, baklagiller, kuruyemişler, tohumlar ve tam buğday ürünlerde
- B3 vitamini; hayvansal gıdalarda ve yer fıstığında
- B9 vitamini; fasulye, mercimek, turunçgiller, yeşil yapraklı sebzeler, kuşkonmaz, hayvansal gıdalar, kabuklu deniz ürünleri ve tam buğday ürünlerde
- B12 vitamini; genel olarak hayvansal kaynaklı gıdalar içerisinde
- D vitamini; balık yağı, mantar, yumurta sarısı ve karaciğer etinde yer alır.
Vitamin Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Vitaminler ile ilgili beslenme yetersizlikleri gıdalarla bu mikro besin maddelerinin yetersiz alınması sonucu veya sindirim sisteminde bu maddelerin emilimi ile ilgili problemler oluştuğunda ortaya çıkabilen sağlık durumlarıdır. Vitamin eksiklikleri sonucunda cilt, kemik gelişimi ve sinir sistemi fonksiyonları gibi birçok vücut fonksiyonu olumsuz yönde etkilenebileceği için dikkatli olunması önerilmektedir.
Vitamin eksikliği belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Saç ve tırnaklarda kırılganlığa yatkınlık gelişmesi
- Ağız kenarında oluşan yara ve çatlaklar
- Diş eti kanaması
- Gece görme fonksiyonlarının olumsuz yönde etkilenmesi
- Saç derisinin kepeklenmesi ve saç kaybı
- Huzursuz bacak sendromu
Vitamin Eksikliğini Yüzümüzden Nasıl Anlarız?
Sağlıklı ve dengeli bir beslenme planı, oluşabilecek vitamin eksikliklerinin önlenmesi adına atılabilecek en önemli adımdır. Doğru beslenme planına rağmen yaşlanma ve çeşitli sağlık problemleri nedeniyle de vitamin eksikliği belirtileri ile karşılaşılabilir. Yüz bölgesinde meydana gelen cilt ve dudakların soluk görünmesi, diş etlerinde kanama ve ağız bölgesinde yara oluşumu gibi çeşitli belirtilerin vitaminin eksikliğine işaret ediyor olabileceği için dikkatli olunmalıdır.
Günlük Almamız Gereken Vitamin Miktarları Ne Kadardır?
Günlük tüketilmesi önerilen vitamin miktarları vitamin türüne bağlı olarak değişkenlik gösterir. 4 yaş ve üzerindeki sağlıklı bireyler için besin maddeleri ve bu maddelerin beslenme referans değerleri şu şekildedir:
- A Vitamini için günlük tüketilmesi önerilen miktar 800 µg
- D Vitamini için günlük tüketilmesi önerilen miktar 5 µg
- E Vitamini için günlük tüketilmesi önerilen miktar 12 mg
- K Vitamini için günlük tüketilmesi önerilen miktar 75 µg
- C Vitamini için günlük tüketilmesi önerilen miktar 80 mg
- Tiamin için günlük tüketilmesi önerilen miktar 1,1 mg
- Riboflavin için günlük tüketilmesi önerilen miktar 1,4 mg
- Niasin için günlük tüketilmesi önerilen miktar 16 mg
- B6 Vitamini için günlük tüketilmesi önerilen miktar 1,4 mg
- Folik asit için günlük tüketilmesi önerilen miktar 200 µg
- B12 Vitamini için günlük tüketilmesi önerilen miktar 2,5 µg
- Biotin için günlük tüketilmesi önerilen miktar 50 µg
- Pantotenik asit için günlük tüketilmesi önerilen miktar 6 mg
Besinsel eksiklere bağlı oluşan problemler genellikle bu durum ortadan kaldırılana kadar devam etme eğilimindedir. Vitamin eksikliğine dair belirtileri vücudunuzda gözlemliyorsanız veya kendinizde vitamin eksikliği olduğundan şüpheleniyorsanız sağlık kuruluşlarına başvurmanız ve hekimlerinizden destek almanız önerilmektedir. Hekimler tarafından gerekli durumlarda beslenme planınız düzenlenerek veya çeşitli takviye gıda ürünlerinin kullanımına başvurularak tespit edilen vitamin eksikliğinin giderilmesi sağlanabilir.
Kaynakça:
https://www.healthline.com/nutrition/micronutrients
https://www.healthline.com/health/malnutrition
https://www.healthline.com/nutrition/vitamin-deficiency
https://www.healthline.com/nutrition/how-much-vitamin-c-should-i-take-daily
https://www.healthline.com/nutrition/how-much-vitamin-d-is-too-much
