Bahar Alerjisi Nedir? Alerji Nasıl Geçer?

Bağışıklık sisteminiz; polen, arı sokması veya evcil hayvan tüyleri gibi yabancı bir maddeye veya çoğu insanda reaksiyona neden olmayan yiyeceklere tepki gösterdiğinde alerjiler ortaya çıkar. Bahar alerjisi, çiçek tomurcukları, çeşitli bitkiler gibi mevsimsel değişimlerde ortaya çıkan hapşırma, burun tıkanıklığı veya akıntısı gibi belirtilerle kendini gösterir (1). Hayat kalitesinin düşmesine, yorgunluğa neden olan ve ilerlemesi halinde daha ciddi semptomlara neden olabilen bahar alerjisi, genellikle Mart ayının başlamasıyla ortaya çıkar. Mevcut bölgeye ve doğa koşullarına bağlı olarak ilkbahar, yaz veya belirli bitkilerin tozlaşma dönemine denk gelen sonbahar aylarında da görülebilir.

Bahar Alerjisine Ne Sebep Olur?

Bahar alerjisinin bilinen en büyük tetikleyicisi polenlerdir. Ağaçlar ve yabani otlar diğer bitkileri döllemek için polenlerini havaya salar ve alerjen kişiler bu polenleri soluduğunda bağışıklık sistemi, alarma geçerek alerjenlere karşı geliştirdiği antikorları serbest bırakır (2). Vücudun savunma sisteminin etkilenmesiyle burun akıntısı, gözlerde kaşıntı ve diğer semptomlar gelişmeye başlar. Doğru tedavi için ‘Bahar alerjisi nasıl geçer?’ sorusu kadar alerjiye sebep olan etkenleri bilmek de önemlidir. Bahar alerjisine neden olan etkenlerden en yaygın olanları şunlardır:

• İlkbahar başlangıcında yeniden canlanmaya başlayan ağaçlar, polenlerini havaya salmaya başlar. Huş, sedir, ceviz ağacı gibi türler, alerjen kişiler için tetikleyici etki yapar (3).
• Tarlaları ve bahçeleri kaplayan bir çeşit ot olan çim, alerjen semptomlara neden olabilir (3).
• Küf, nemli iç ve dış ortamlarda gelişir. Polenden farklı olarak tamamen yok olmayan küf, soğuk havalarda etkisini kaybederken ısınan havayla birlikte tekrar canlanmaya başlayarak alerji tetikleyici etkilerini göstermeye başlar (4).
• Akarlar evin birçok yerinde bulunabilen bir iç mekan alerjenleridir. Mobilya, halı, yatak takımları gibi gün içerisinde yakın temasta bulunan birçok yüzey üzerinde bulunabilir (5).

Alerjiyi tetikleyen ve semptomları artıran diğer etkenleri ise şu şekilde sıralamak mümkündür (6):

• Çeşitli hayvan tüyleri,
• Yer fıstığı, buğday, soya, deniz ürünleri, yumurta, süt gibi bazı gıda türleri,
• Arı sokması,
• Penisilin veya penisilin bazlı antibiyotikler başta olmak üzere bazı ilaçlar,
• Alerjik cilt reaksiyonlarına neden olabilecek lateks veya diğer maddeler.

Bahar Alerjisinin Olası Belirtileri

Alerjiniz olan ve alerjen adı verilen bir maddeyle temas ettiğinizde bağışıklık sisteminiz onu davetsiz bir misafir orak değerlendirerek histaminler, lökotrienler ve prostaglandinler gibi bir dizi bileşen salgılar. Bu kimyasal salgılar sonucu göz ve burun akıntısı, kaşıntı, hapşırma, öksürük gibi belirtiler ortaya çıkar. Semptomların şiddeti vücudun bir alerjeni tehdit olarak algılama seviyesine bağlı olarak değişir. Alerjisi olan kişiler nefes aldıklarında polenler burun pasajlarında bulunan mukus zarlarına yapışarak burun ve gözlerde tahrişe neden olur. Vücudu aşırı tepki veren kişilerde bu durum sonucunda nefes darlığı gibi semptomlar ortaya çıkabilir. Diğer yaygın belirtiler ise aşağıda yer almaktadır (7);

• Burun akıntısı ve burun tıkanıklığı,
• Sulu, kaşıntılı, kırmızı gözler (alerjik konjonktivit),
• Hapşırma ve öksürük,
• Burun, boğaz ve ağız kaşıntısı,
• Şişmiş göz altları.

Bahar Alerjisi Tedavi ve Korunma Yöntemleri

Bahar alerjisini azaltmaya yönelik çeşitli tedaviler mevcuttur. Reçetesiz veya reçeteli verilen antihistaminikler, vücudun bağışıklık tepkisini bastırmaya yardımcı olarak semptomlardan kurtulmaya yardımcı olur. Tıkanıklığı gidermeye yönelik doktor kontrolünde kullanılacak dekonjestanlar da semptomları hafifletici etki gösterir.

‘Bahar alerjisi nasıl geçer?’ sorusuna yönelik rahatlamak için tedavi arayan kişilere, antihistaminik ve steroidal burun spreyi reçete edilebilir. Daha ciddi semptomlar için ise doktorunuz alerjen immünoterapisi önerebilir. Bu tip terapiler, vücudu tetiklemesi için düşük dozlarda alerjene maruz bırakarak bağışıklık sisteminin alerjene karşı tolerans oluşturmasına yardımcı olur (8). Günlük yaşamınızda yapacağınız ufak değişimlerle tedbir almak mümkündür. Bu değişim önerilerinden bazılarını aşağıda yer alan maddelerde bulabilirsiniz (9).

• Kuru ve rüzgârlı günlerde kapalı alanlarda bulunmaya dikkat edin. Dışarı çıkmak için ideal zaman, havadaki polenleri temizlemeye yardımcı olduğu için yağmur sonrasıdır.
• Alerjenleri harekete geçiren çim biçme, bitki dikme gibi bahçe işlerinden kaçının.
• Dışarıda giydiğiniz kıyafetleri ev içerisinde kullanmayın ve dışarıdan eve girdiğinizde cilt ve saçınızda bulunan polenleri yok etmek için duş alın.
• Çamaşırlarınızı açık havada kurutmayın. Polenler çarşaflara ve havlulara kolaylıkla yapışabilir.
• Yoğun polen dönemlerinde dışarıda geçireceğiniz vakitlerde yüz maskesi kullanın.

Bahar Alerjisinden Korunma Yöntemleri

Alerjik reaksiyonların önleyici tedavisi, sahip olduğunuz alerjinin türüne bağlı olsa da bazı genel koruyucu önlemlerle semptomları azaltmak mümkündür (10).

• Bilinen tetikleyicilerden kaçının: Alerji semptomlarınız geçiyor olsa da tetikleyici herhangi bir maddeden veya ortamdan mümkün olduğu kadar kendinizi koruyun. Örneğin polene alerjiniz varsa polenin fazla olduğu dönemlerde pencere ve kapılarınızı kapalı tutun. Akarlara alerjiniz varsa nevresim takımlarınızı sık sık yıkayın.
• Not alın: Alerjik semptomlarınıza neyin neden olduğunu ve kötüleştirdiğini anlamaya çalışırken aktivitelerinizi, yediklerinizi not alarak semptomların ne zaman ortaya çıktığını anlayabilirsiniz. Böylelikle sürdürülebilir bir tedaviye ulaşmak, sizin için daha kolay olabilir.
• Takviye alın: Vücudun alerjene verdiği tepki bağışıklık sisteminin mevcut gücüne göre değişir. Bahar alerjiniz veya mevsimsel nezleniz varsa beklemediğiniz zamanlarda meydana gelebilecek semptomlar yerine bağışıklık sisteminizi güçlü tutacak vitamin ve minerallerden faydalanabilirsiniz. Bu vitamin ve mineraller arasında C vitamini, probiyotikler, EPA/DHA balık yağları, bitki sterolleri ve ve B vitamini bulunur. Greyfurt, soğan, elma ve yeşil yapraklı sebzelerde yoğun olarak bulunan kuersetin ise alerjik yanıtı tetikleyen histaminin büyümesini engelleyerek alerji gelişiminde rol oynayan maddeleri bloke eder (11).

‘Bahar alerjisi nasıl geçer?’ diye düşünüyorsanız kendi vücut ritminizi ve tepkilerinizi takip etmek, mevsime ve tetikleyicilere göre önlemler almak önemlidir. Bunun yanı sıra meyve, sebze tüketimi, doktor kontrolünde ilaç kullanımı, alerji belirtilerinizi hafifletmeye yardımcı olabilir. Vitabiotics tarafından sunulan Çinko, Selenyum, Demir, Folat, Bakır, D ve C Vitaminlerini içeren gıda takviyesi Immunace ile bağışıklık sisteminizi destekleyerek vücudunuzun olası alerjenlere karşı tepkilerini düzenleyebilirsiniz (12).

Kaynaklar:

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/allergies/symptoms-causes/syc-20351497
2. https://www.webmd.com/allergies/spring-allergies
3. https://www.healthline.com/health/allergies/pollen-library
4. https://www.cdc.gov/climateandhealth/effects/allergen.htm
5. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dust-mites/symptoms-causes/syc-20352173
6. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/allergies/symptoms-causes/syc-20351497
7. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hay-fever/symptoms-causes/syc-20373039
8. https://www.yalemedicine.org/conditions/seasonal-allergies
9. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hay-fever/in-depth/seasonal-allergies/art-20048343
10. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/allergies/symptoms-causes/syc-20351497
11. https://drhoffman.com/article/18-supplements-for-allergy-relief-and-prevention/
12. https://www.webmd.com/diet/features/allergies-allergyv