Osteoporoz Risk Faktörleri Nelerdir?

Osteoporoz, kemiklerinizi sessizce zayıflatan ve bu da kemik kırığı yaşama olasılığınızı artırabilen bir sağlık sorunudur. Osteoporoz risk faktörlerini bilerek yönetmek bu semptomları azaltmanıza yardımcı olur.(1)

Osteoporoz, kemiklerin zayıflamasına ve kırılgan hale gelmesine neden olur. Bu kemikler, o kadar kırılgan bir hale gelir ki düşme, eğilme veya öksürme gibi hafif dış faktörler bile kırılmaya neden olabilir. Osteoporozda kırılmalar en sık kalça, bilek veya omurgada meydana gelir. (2)

Peki osteoporoz risk faktörleri nelerdir? Bu yazımızda, osteoporoz risk faktörlerinden bahsedeceğiz.

Osteoporoz Risk Faktörleri ve Gelişimi

Yaş ilerledikçe osteoporoz riski artar; özellikle kadınlarda 65 yaş ve üzeri, erkeklerde ise 70 yaş ve üzeri dönemlerde bu risk daha belirgindir. Menopoz sonrası, kadınlar için risk faktörleri de artış gösterir. Eğer başka bir klinik risk faktörünüz yoksa bile, 60 yaş üstü bir kadın ya da 70 yaş üstü bir erkekseniz, bir sonraki sağlık kontrolünüzde doktorunuzla kemik sağlığınızı değerlendirmeniz faydalı olur. Osteoporoz risk faktörleri nelerdir sorusuna yanıt olabilecek bazı durumlar şunlardır: (3)

• 40 yaş sonrası, travmasız veya küçük travmalarla yaşanmış kırık geçmişi.
• Kadınlarda düşük östrojen seviyeleri, erkeklerde ise düşük testosteron seviyeleri.
• Hem kadınlarda hem de erkeklerde düşük vücut ağırlığı.
• Sigara içme durumu veya sigara içme geçmişi olması.
• Boyda kısalma: Bir yetişkinin boyunun 4 cm’den (1,5 inç) fazla kısalması genellikle osteoporoz ile ilişkilidir.
• Birinci derece akrabalar arasında osteoporoz olması, kırık geçmişinin bulunması. Ebeveynlerinizin kalça kırığı geçirmiş olması, osteoporoz geliştirme ve kemiklerde kırılma riskinizi artırabilir.
• Steroid tabletler gibi ilaçların kullanımı.
• Aşırı aktif tiroid bezi.
• Hipofiz bezi rahatsızlıkları.
• Paratiroid bezlerinin aşırı aktivitesi (hiperparatiroidizm).

Bazı tıbbi rahatsızlıklar, osteoporoz ve kırık riskinin artışıyla ilişkilidir. Bu durum, ikincil osteoporoz olarak adlandırılır. Bazı koşullar düşme riskini artırabilir, bu olay kırıklara yol açabilir.

Osteoporoz Değiştirilebilir Risk Faktörleri (4)

1. Cinsiyet hormonları: Adet görememe (amenore), düşük östrojen seviyeleri (menopoz) ve erkeklerde düşük testosteron düzeyleri osteoporozu tetikleyen faktörlerdendir.
2. Anoreksiya nevroza: Aşırı kilo alma korkusuyla karakterize edilen bu yeme bozukluğu, osteoporoz riskinizi artırır.
3. Kalsiyum ve D vitamini alımı: Kalsiyum ve D vitamini açısından yetersiz beslenme, osteoporoz risk faktörlerini artırır.
4. İlaç kullanımı: Glukokortikoidler ve bazı antikonvülsanlar gibi belirli ilaçların uzun süreli kullanımı, kemik yoğunluğunun kaybına ve kırıklara yol açan faktörlerdendir.
5. Yaşam tarzı: Hareketsiz bir yaşam tarzı veya uzun süreli yatak istirahati, kemikleri zayıflatma eğilimindedir.
6. Sigara içmek: Sigara içmek, kemikler kadar kalp ve akciğerler için de zararlıdır.
7. Alkol tüketimi: Aşırı alkol alımı, kemik kaybı ve kırık riskini artırır.
8. Düşük vücut kütle indeksi: 19 kg/m2’den (yaklaşık 19 lbs/in2) düşük bir Vücut Kitle İndeksi (BMI) osteoporoz için risk faktörüdür.

Osteoporoz Değiştirilemez Risk Faktörleri

1. Cinsiyet: Osteoporoz risk faktörleri kadınlarda genel olarak daha yüksektir. Kadınlar, menopoz dönemindeki değişiklikler nedeniyle daha az kemik dokusuna sahip olur ve kemiklerini erkeklerden daha hızlı kaybederler.
2. Yaş: Yaşlandıkça osteoporoz risk faktörleri artar. Kemikleriniz yaşlandıkça daha ince ve zayıf hale gelir.
3. Vücut yapısı: Küçük ve ince kemikli kadınlar daha yüksek risk altındadır.
4. Etnik köken: Beyaz ve Asyalı kadınlar en yüksek risk grubundadır. Afrikalı Amerikalı ve Hispanik kadınlar ise daha düşük ama yine de önemli bir risk taşır.
5. Aile öyküsü: Kırık risklerinden biri de genetik faktörlerdir. Ebeveynlerinde kırık öyküsü olan bireylerin, genellikle daha az kemik kütlesine sahip olduğu ve kırık riski taşıdığı görülür.

Kadınlar ve Osteoporoz

Ulusal Osteoporoz Vakfı, 50 yaş üstü tüm kadınların yarısının sonunda osteoporoz riski geliştireceğini ve osteoporozlu Amerikalıların yüzde 80’inin kadın olduğunu tahmin ediyor. (5)

Kadınlar ayrıca tüm kalça kırıklarının yüzde 75 ila 80’ini yaşarlar.

Kadınlar Neden Daha Büyük Risk Altındadır?

Ortalama olarak, kadınlar erkeklerden daha küçüktür ve daha düşük bir toplam kemik kütlesine sahiptir.

Kadınlar erkeklerden daha uzun yaşarlar. Yaş, osteoporotik kırık oluşumu için bir risk faktörüdür.

Östrojen, vücudun sağlıklı kemikleri korumasına yardımcı olur. Menopoz sırasında ve sonrasında östrojen seviyelerindeki düşüşler, kadınların kemik kaybını hızlandırabilir.

Osteoporoz Riskini Yönetmek ve Azaltmak İçin Takviyeler

Mikro besinler, uyku, yasam kalitesi ve yorgunluk semptomların üzerinde önemli bir etki göstermektedir. Mikro besinler kemik sağlığı üzerinde önemli etkilere sahip olan vitaminler ve minerallerdir. Osteoporoz riski ile ilişkilendirilen bazı mikro besinler Kalsiyum, D Vitamini, Magnezyum ve Çinko’ dur.

Osteocare® Original içindeki her bir besin maddesi, bilimsel çalışmalara dayanarak formüle edilmiştir ve normal kemiklerin korunmasına yardımcı olmak amacıyla kalsiyum ve kofaktörler açısından zengin bir kaynak sunar.

Kolekalsiferol, güneş ışığının derideki kolesterol benzeri moleküller üzerinde etkili olarak oluşan D vitamini formudur. Osteocare® Original, D vitamininin D3 (kolekalsiferol) formunu içermektedir.

D3 vitamini, kalsiyum, bakır, çinko, bor ve selenyum gibi temel mineralleri besin referans değerlerine uygun şekilde içerir.

Magnezyum, D vitamini ve çinkonun normal kemik sağlığının korunmasına destek olurken.

Kalsiyum ve magnezyum, normal kas işlevlerinin sürdürülmesine katkıda bulunur. Öte yandan, kalsiyum, magnezyum ve D vitamini normal diş sağlığının korunması için gereklidir. (6) Tüm bu bileşenler osteoporoz risk faktörlerini indirmeye yardımcı olur.

Kaynaklar:

• https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/4443-osteoporosis
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/osteoporosis/symptoms-causes/syc-20351968
• https://www.nhs.uk/conditions/osteoporosis/causes/
• https://dhhr.wv.gov/hpcd/FocusAreas/osteoporosis/Pages/Osteo-Risk-Factors.aspx
• https://health.ucsd.edu/care/endocrinology-diabetes/osteoporosis/risk-factors/
• 26.01.2017 tarih ve 29960 sayılı mükerrer Resmi Gazete’de yayınlanan Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği