Kişiye, Cinsiyete ve İhtiyaca Özel Vitamin
Beslenme ve Diyet Uzmanı Zeynep Çapay uyarıyor: “Vücudumuzun ihtiyaç duyduğu vitaminleri alabilmemiz için her gün beş ilâ dokuz porsiyon sebze ve meyve tüketmemiz gerekir. Ancak bu, günümüz koşullarında pek mümkün değil. Bu nedenle vitamin takviyelerine ihtiyaç duyuyoruz.” Kişiye, cinsiyete ve ihtiyaca özel vitamin desteği hakkında ayrıntılı ve doğru bilgiye ulaşmak günümüzde oldukça değerlidir.
Her yaşın ve cinsiyetin ihtiyacı farklı, o halde vitaminleri de farklı olmalı. Peki, vitaminleri tam olarak alabilmemiz için günde kaç porsiyon sebze ve meyve tüketmemiz lazım?
Vitamin ve mineraller açısından temel kaynaklarımız sebze ve meyvelerdir. Bu besinleri yeterli derece tükettiğimiz takdirde gerçekten sağlıklı bir bünyemiz olur. Sağlık otoriteleri, en az beş porsiyon sebze ve meyve tüketmemiz gerektiğini söyler. Ancak günümüz şartlarında bunun uygulanabilirliği ve sürdürülebilirliği pek de mümkün değil. Üstelik bizim en az iki porsiyon meyve üç porsiyon sebze tüketmemiz gerekirken bu alt sınırı bile yakalayamadığımız durumlar olabiliyor. Yoğun şehir hayatında stres altında yaşayan ve sürekli hazır yiyecekler tüketerek sağlıksız beslenen bireylerde ciddi oranda vitamin eksiklikleri ortaya çıkabiliyor.
Peki, vitamin eksiklikleri nelere sebep olur?
Vitamin eksiklikleri pek çok sağlık sorununa sebep olabiliyor, bu nedenle eksiklerin tespit edilerek giderilmesi gerekir. Ancak şunu unutmamak gerekir ki her yaşın ve cinsiyetin ihtiyacı farklı, o halde vitaminleri de farklı olmalıdır. Kişiye özel vitamin kavramı, günümüzde dikkat edilmesi gereken bir unsurdur. Çocukların farklı dozlarda, ergen bireylerin farklı dozlarda, yetişkinlerin ve yaşlıların da farklı dozlarda vitamin alması gerekir. Üstelik bu, cinsiyete göre de değişir. Bu nedenle vitaminleri de yaşa ve cinsiyete göre değerlendirmek gerekir.
Örnek vermek gerekirse, günümüz koşullarında çocuklarda en çok eksikliğini gördüğümüz vitamin eksikliklerinin başında D vitamini eksikliği gelir. Biz bu vitamini sebze ve meyvelerden yeteri kadar alamıyoruz. D vitamini, deri üzerinde sentezlenen bir vitamindir ve güneşten alınır. Üstelik bu vitamin kemik gelişiminde, kalsiyum emiliminde ve boy uzamasında çok etkilidir. Kalsiyumla ilgili eksiklikler büyüme, gelişme ve boy uzamasını olumsuz etkiler. Eksikse, mutlaka tamamlanmalıdır. Aynı şekilde ergenlik çağındaki kız çocuklarında adet döngüsü başladıktan sonra demir eksiklikleri ortaya çıkabilir. Üstelik şu an Türkiye’de kadınların 3’te 2’sinde demir eksikliği var, ½’si ise anemik, yani vücudunda demir vitamini hiç yok. Yine erkek ergenlerde çinko eksikliği fazladır. Bu da sperm kalitesini düşürebilir, doğurganlık çağında bazı olumsuzluklara sebep olabilir. Ceviz, badem, kaju ve kabak çekirdeği gibi çerezleri tüketmeyen çocuklarda, ergenlik çağında çinko eksikliği görülebilir. Eksikse takviye edilmelidir. Yetişkin kadınlarda ise çoğunlukla kalsiyum eksikliği görülür. Kadınlar 29 yaşına kadar kalsiyumu vücudunda depolar ama 30’lu yaşlardan sonra bu depolardan kullanmaya başlarlar. Bu durumun sonucu olarak da ileri yaşlarda, menopoz evresine geçince de kemik erimesi başlar. Bu süreçte de birçok kadının kalsiyum takviyesi veya menopoz dönemine uygun olarak hazırlanmış vitaminleri alması gerekiyor. Bu örneklerden de görüleceği gibi vitamin ihtiyaçları yaşa ve cinsiyete göre değişir. Dolayısıyla vitaminlerin yaşa, cinsiyete ve ihtiyaca göre alınması gerekiyor.
Vitamin eksikliğimizin olduğunu nasıl anlarız ve nasıl tedavi etmeliyiz?
Vitamin mineralleri vücudumuz üretemediği için eğer günde en az beş porsiyon meyve sebze yemiyorsanız eksiklik yaşama ihtimaliniz yüksek. Bunun haricinde detaylı analiz için bir doktora veya beslenme uzmanına danışarak, kan testleri yapılarak vitamin eksiklikleri tespit edilmeli ve eksik vitamin ve mineral destekleri alınarak vücudun ihtiyacı karşılanmalı.Ancak unutmamak gerekir ki, vitaminler besinlerle etkileşime geçer. Dolayısıyla sağlıklı bir beslenme düzeni içinde vitamin ve mineral destekleri alınmalıdır. Ancak bu destekleri alırken de tekli ve yüksek doz tercih etmek yerine yaşa ve cinsiyete yönelik olarak uygun dozda hazırlanmış vitaminlerin günlük kullanılması daha doğru. Tıpkı sağlıklı beslenme ile aldığımız gibi vitaminlerin de ihtiyaca göre karma ve çoklu içerik içermesi de önemlidir.
