Demir Minerali ve Demir Eksikliği

Hastalıklardan korunmaya yardımcı olan, bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna katkıda bulunan demir minerali vücudumuz için gerekli olan en önemli minerallerden biridir. 

Vücudumuzda demir, kırmızı kan hücrelerinde bulunur ve oksijenin taşınmasında görev alır. Eğer vücudumuzda yeterli miktarda demir minerali yoksa daha az kırmızı kan hücresi üretilir ve hemoglobinin azalmasıyla vücudumuz için hayati önem taşıyan oksijen de azalır.

Peki vücudumuz için hayati önem taşıyan demir mineralini ne kadar iyi tanıyoruz? Gelin birlikte öğrenelim.

Demir mineralinin en önemli görevlerinden biri, vücudumuzda oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinin yapımıdır. Vücudumuzda yeterli demir minerali olmadığında ise vücut kan hücresi üretmekte zorlanır ve organlar gerekli oksijeni alamazlar.

Demirin bir diğer önemli görevi ise bağışıklık sistemine ve hücre bölünmesine katkıda bulunur. Bu nedenle demir alımı hayatımızın her döneminde cinsiyet, yaş fark etmeksizin alınmalıdır. Vücudumuz demir mineralini kendisi üretmediğinden bizler bu minerali besin yoluyla veya dışarıdan ek takviye gıda olarak almamız gerekir.

Demir mineralinin besinlerde bulunma şekli ikiye ayrılır; “hem”ve “hem olmayan” .

“hem” demirin, “hem olmayan” demire göre vücudumuzda emilimi daha kolaydır.

Hem demir hemoglobin içeren hayvansal gıdalarda bulunur. Hem olmayan demir ise bitkisel kaynaklı gıdalarda bulunur. 

Vücudumuz için önemli bir mineral olan demir hangi besinlerde bulunur;

• Karaciğer (100 gramda 8-10 mg)
• Kırmızı et (100 gramda 2-2.5 mg)
• Kümes hayvanları (100 gramda 1-1.2 mg)
• Yeşil yapraklı sebzeler (100 gramda 2.7 mg)
• Balık (100 gramda 1.7-2 mg)
• Yumurta
• Pekmez
• Baklagiller
• Kuruyemişler vb.

Sağlıklı bir insanın vücudunda besinlerle alınan demirin %10-15’i bağırsaklarda emilir. Vücudumuzda demir az ise bağırsaklarda daha çok emilim gerçekleşir fakat demirin fazla olması emilimin azalmasına yol açar. 

Bitkisel kaynaklı demir, C vitamini ile birleştiğinde hayvansal kaynaklı demire dönüşür. Kimyasal yapısının değişime uğramasıyla kana geçebilme miktarı artar. C vitamini, demirin emilimini arttırır. Bitkisel kaynaklı demirlerle C vitaminini birlikte almanızı öneriyoruz. Örneğin; emilimi artırmak için, portakal suyunun içine pekmez karıştırabilir. Sebzeleri et veya kıyma ile pişirebilir yanında da bol limonlu salata ile tüketebilirsiniz.

• Kepekli Tahıllar
• Yağlı Tohumlar (soya, yer fıstığı)
• Kahve
• Siyah çay

Bu yiyecek ve içecekleri demir içeren besinlerle birlikte alınmamasını tavsiye ediyoruz.

İnsanların, özellikle Türk halkının yemekten sonra içilen çay ve kahveyi ne kadar sevdiğini biliyoruz. Yemeğin üstüne içilen çay ve kahve yemekteki demirin, kana geçmeden vücuttan atılmasına neden olur. Bu sebeple yemek sonrası çay ve kahve içme keyfinizi belirli bir süre sonra yapmanızı öneriyoruz.

Demir eksikliği, vücudun ihtiyaç duyduğu demir mineralinin çeşitli nedenlerle karşılanamaması durumudur. Eksikliği sonucunda kansızlık (demir eksikliği anemisi) denen hastalık ortaya çıkar. Eksikliğinin en önemli nedenlerinden biri besinlerden yeterli kadar demir mineralini alamamamızdır. Adet dönemi ve gebelikte vücudun demir ihtiyacında artış görülür. 

Demir eksikliği yetişkinlerde; nefes darlığı, yorgunluk, halsizlik, baş ağrısı, konsantrasyon problemleri, baş dönmesi, aşırı sinir gibi sorunlara yol açabilir. Çocuklarda ise büyüme gelişimde demir önemlidir.

Vücudumuzun günlük demir ihtiyacı yetişkinler için 14 mg’dır. Demir mineralinin zengin olduğu besinler bile günlük demir ihtiyacımızı karşılayamadığından ek bir gıda takviyesi ile günlük ihtiyacınızı destekleyebilirsiniz.