B12 Vitamini Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey
Suda çözünebilen bir vitamin olan B12 vücudun birçok normal işlevine katkı sağlayabilen bir vitamindir. B12 vitamini vücutta üretilemediği için dışarıdan besinler veya takviye gıda ürünleri vasıtası ile alınması zorunludur.
B12 Vitamini Nedir?
Kobalamin olarak bilinen hayvansal kaynaklı gıdalar içerisinde yer alan suda çözünen bir vitamindir. Midedeki hücrelerden salgılanan intrensek faktör yardımıyla sindirim kanalından emilmektedir. Emilim ile kan dolaşımına geçen B12 hücrelere geçerek bölünme işleminin normal fonksiyonlarına katkı sağlar.
Normal insan vücudunda karaciğer yüksek miktarda B12 vitamini depolayarak eksiklik oluşumunu engellemeye çalışır. Ancak bu depo, B12 vitamini yeterli emilemediğinde veya besinlerle alımında bir eksiklik söz konusu olduğunda sadece sınırlı bir süre yeterli olur.
B12 Vitamini Ne İşe Yarar?
Vücudun birçok normal fonksiyonuna katkı sağlar:
- Kırmızı kan hücresi olan eritrositlerin üretiminde kemik iliğinin normal fonksiyonlarının desteklenmesi
- Bir aminoasit türü olan homosisteinin metabolizmasında vücudun normal işlevlerinin desteklenmesi
- Enerji üretiminde vücudun normal metabolik aktivitelerinin desteklenmesi
B12 Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
B12 vitamin eksikliği emilim problemleri, besinlerle alımındaki yetersizlikler veya otoimmün hadiseler sonucunda meydana gelebilen bir problemdir. Otoimmün kavramı vücudun bağışıklık hücrelerinin kendi dokularına karşı antikor ürettiği rahatsızlıkları tanımlar. Otoimmün B12 eksikliği pernisiyöz anemi olarak ifade edilmektedir. Bu rahatsızlıkta B12 vitaminin emilimi için gerekli olan intrensek faktöre karşı antikor üretimi söz konusudur.
Çeşitli nedenlerle meydana gelebilen, eksikliği sonucunda birçok belirti ve bulgu ortaya çıkabilir:
- Soluk veya sarı renkli cilt görünümü
- Yorgunluk ve halsizlik
- Özellikle ekstremitelerde belirgin iğne batması ve karıncalanma gibi hislerin oluşumu
- Ağız çevresinde yara ve çatlak oluşumu
- Nefes darlığı ve sersemlik
- Görme işlevleri ile ilgili problemler
- Duygu durum değişiklikleri
Bu tarz şikayetler ile sağlık kuruluşlarına başvurmalısınız. Hekimler kanın serum kısmında yer alan B12 düzeyini ölçmeye yönelik olarak biyokimyasal tetkiklere başvurabilirler. B12 vitamini için normal kabul edilen kan düzeyi 300 pg/ml’nin üzeri olarak ifade edilmektedir. Bu parametrenin 200-300 pg/ml arasında tespit edilmesi halinde kişide sınır düzeyde bir B12 vitamini eksikliğinden bahsedilebilmektedir. Tetkikin 200’ün altında olarak sonuçlanması halinde ise bu durum B12 eksikliği olarak tanımlanmaktadır.
B12 Vitamini Nelerde Var?
B12 vitamini ile ilişkili vücudun normal fonksiyonlarının desteklenmesi adına bu vitaminin dışarıdan besinler veya takviye gıda ürünleri ile alınması esansiyel kabul edilmektedir. Bu vitamin için önerilen tüketim miktarı günlük yaklaşık olarak 2,4 mikrogram olarak belirlenmiştir. Mideden salgılanan bir protein olan intrensek faktör ile birleşir. Daha sonrasında ince bağırsağa geçen B12 vitamini ve intrensek faktör kompleksi buradaki hücreler tarafından algılanarak emilir. Kan dolaşımına geçer.
Genel olarak hayvansal kaynaklı gıdalarda ve mandıra ürünlerinde yer alır. Vegan beslenme tarzını benimseyenler için ise içeriği zenginleştirilmiş ürünler bu vitaminin alınması için önemli besin kaynağını oluşturur. B12 bakımından zengin birçok gıda mevcuttur:
Karaciğer ve Böbrek Eti
Hayvansal kaynaklı organ etleri B12 vitamininden zengin besinler arasında yer alır. Yaklaşık olarak 100 gramlık bir kuzu karaciğeri günlük tüketilmesi önerilen B12 vitamin düzeyinin 35 katına kadar içeriğinde barındırabilmektedir. 100 gramlık kuzu böbreği ve dana veya sığır karaciğerinde bulunan B12 vitamini ise günlük önerilen düzeyin 30 katına kadar sağlayabilir.
Dana Eti
Dana eti oldukça önemli bir B12 vitamini kaynağıdır. Yaklaşık olarak 190 gramlık bir biftek, günlük tüketilmesi önerilen B12 vitamin miktarının 4 katına kadar karşılanmasını sağlayabilmektedir. Bu besinlerin kızartma yerine ızgara olarak tüketilmesi içerisinde yer alan B12 vitaminin korunması açısından önemlidir.
Balık Eti
Orkinos ve sardalya gibi balıklar B12 içeriği zengin gıdalar arasındadır. Orkinosun özellikle pullarının hemen altında yer alan kasları yüksek düzeyde B12 vitamini içerir. 100 gram orkinos eti günlük tüketilmesi önerilen B12 vitamin miktarının 4 katı düzeyde bu vitamini bünyesinde barındırır. Sardalyalar için ise yaklaşık olarak 150 gram olarak servis edilen sardalyada günlük önerilen B12 vitamin miktarının 5 katı düzeyinde B12 içeriği bulunabilmektedir.
Kabuklu Deniz Ürünleri
Kabuklu deniz ürünleri birçok besin maddesini bünyesinde barındırır. Saf protein kaynağı olan bu yumuşakçalar B12 açısından da zengin gıdalardır. Yaklaşık olarak 20 küçük istiridye günlük tüketilmesi önerilen miktarın 70 katına kadar B12 vitamini içerebilmektedir.
Her ne kadar birçok gıda içerisinde bulunsa da özellikle yaşlı kişilerde eksikliğine oldukça sık rastlanılan bir vitamindir. B12 vitamin eksikliği açısından risk grubunda değerlendirilen kişiler şu şekilde özetlenebilir:
- İleri yaştaki kişiler
- İnce bağırsaklardaki B12 emilimini gerçekleştiren bölgenin cerrahi olarak çıkarıldığı kişiler
- Şeker hastalığı nedeniyle bazı ilaçları kullananlar
- Oldukça sıkı vegan beslenme tarzı uygulayanlar
- Uzun süreli reflü ve mide asit artışı şikayetleri nedeniyle ilaç kullananlar
Vücutta depolanabilmesi dolayısıyla B12 vitaminin eksikliğine dair belirtilerin oluşması yıllar içinde meydana gelir. B12 vitamin eksikliğine dair belirtileri vücudunuzda gözlemlemlemeniz durumunda veya eksiklik oluşumuna dair risk grubunda yer alıyorsanız hekimlerinizden bu konuda destek almanız önerilmektedir. Birçok kişide B12 vitamin eksikliği hekimlerin bilgisi ve önerisi dahilinde gerçekleştirilen uygun beslenme planı veya takviye gıda ürünlerinin kullanımı ile giderilebilecek bir problem olduğu unutulmamalıdır.
Siz de B12’den zengin besin takviyelerimizi incelemek istiyorsanız sayfamızı ziyaret edin.
Kaynakça:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441923/
https://www.healthline.com/nutrition/vitamin-b12-benefits
https://www.healthline.com/health/vitamin-b12-level
https://www.healthline.com/nutrition/vitamin-b12-deficiency-symptoms
