Calendula Nedir?
Calendula, Türkiye’nin birçok bölgesinde yetişen otsu bir bitki türüdür ve diğer adıyla aynısefa olarak bilinir. Calendula’nın yaprakları sarı ve turuncu tonlarda olup, dalları tüylüdür. Bu bitki her yıl Haziran başında ilk çiçeklerini açmaya başlar ve Eylül sonuna kadar çiçeklenmeye devam eder. Calendula, bahçelerde estetik bir görünüm sağlamak için süs bitkisi olarak sıkça tercih edilir. Calendula’nın başka isimleri de vardır; bunlar arasında portakal nergisi, altıncık, souci, ölü çiçeği ve marigol gibi isimlerle de bilinir.
Calendula özlerinden güç alan Pregnacare Stretch Mark Cream, hamilelik sırasında gerilen ve doğumdan sonra çatlayan cilde bakım yapmak için özel olarak formüle edilmiştir. Nemlendirici bir kremdir, yatıştırıcı ve koruyucu botanik özler içerir. Bu botanik özlerden biri de calendula özüdür.
Calendula’nın Botanik Özellikleri
Aynısefa yağı ciltte ne işe yarar bakmadan önce bitkinin nasıl bir yapıya sahip olduğunu da bilmek önemlidir. Gövdesi köşeli tüylü ve tabandan yukarı biçimde dallı bir yapıya sahiptir. Kökler ise saçak kök şeklindedir. (1)
Calendula’nın Kullanımı ve Rolü
Calendula yağı faydaları nelerdir konusunu merak eden pek çok kişi vardır. Bu gibi ürünlerin içerisinde Calendula yer almakta olup bitki üzerine yapılan bilimsel çalışmalar vardır.
Calendulanın kullanımı bir bitkisel ilaç olarak XII. yüzyıla, yani Orta çağa kadar geri gider. Bu dönemde sindirim sorunlarını, adet ağrılarını ve farklı cilt lezyonlarını tedavi amacıyla olduğu belirtilmiştir. Bunun yara iyileşmesinde olan rolü sebebiyle XIII. Yüzyılda, İngiltere’de ve farklı yerlerde de yayılmıştır. Antiseptik ve anti-enflamatuar şeklinde krem ve balsamların da bileşiminde yararlanılmıştır. (1)
Ayrıca iltihaplar ve deri yaralarında da tedavi aracı olarak kullanımını dile getiren raporlar da yer alır. Çay halinde göz yıkama suyu şeklinde ya da gargara halinde, konvülsiyonlar, oral ve boğaz mukozası iltihaplanmaları için diüretik ve terletici şekline; cilt pişikleri ve diğer iltihaplı durumların tedavisinde de yararlanılmıştır. (1)
Calendula çiçekleri, kozmetik ve ilaç endüstrilerinde geniş bir kullanım alanına sahiptir. Kozmetikte, kaşıntı, egzama, yaralar, nasırlar, yanıklar, hemoroitler ve böcek ısırıkları gibi epidermal problemler için kullanılır. Bitkinin içerdiği aktif maddeler iyileştirici ve antibakteriyel özelliklere sahiptir, cildi yeniler ve enfeksiyonları önler. (2)
Bitkiden elde edilen ekstreler, çeşitli güzellik bakımlarında, renklendirme ve koloni içerikleri için kullanılır. Aynı zamanda, gastrit, kolit ve duodenum ülserlerini hafifletmek amacıyla çay şeklinde tüketilebilir. (4)
Bunun yanı sıra ülkemizde gerçekleştirilen etnobotanik çalışmalarında ise halk arasında sedef hastalığının tedavisinde kullanıldığı da söylenmiştir. Calendula çiçeklerinin krem biçiminde haricen egzama ve sedef hastalığında; toprak üstü bölümlerinin merhem biçiminde haricen egzama hastalığında, yine toprak üstü bölümlerin dekoksiyon biçiminde dahilen sedef hastalığının tedavisinde yararlanıldığı söylenmiştir.
Kaynakça:
(1) Umay Merve Güven , Selen Arslan, Melike Betül Çıracı, Serpil Demirci Kayıran, Calendula officinalis L. bitkisinin morfolojik özellikleri, ekstre içeren topikal ilaç formülasyonu geliştirilmesi ve in vitro değerlendirilmesi, Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 2022; 12 (1): 105-115 DOI: 10.31020/mutftd.9806611916164 (dergipark.org.tr)
