Kemik Erimesi Nedir? Belirtileri Nelerdir?
İskelet sistemini oluşturan kemiklerin yapısında yüksek oranda kalsiyum bulunur. Sağlıklı kemiklerde bulunan mineraller, çeşitli nedenlerden dolayı azalabilir. Bu durumun sonucunda kemik erimesi ya da bir diğer adıyla osteoporoz hastalığı meydana gelir. Daha çok belirli bir yaşın üzerindeki kişilerde görülen bu rahatsızlık, toplumda sık görülür. Kadın ve erkek hastalara birçok açıdan zorluk çıkaran kemik erimesi hakkında bilgi sahibi olunması ve doğru önlemlerin zamanında alınması büyük etki yaratır.
Zamanla kemiklerin yapılarının güçsüzleşmesine ve kalitelerinin azalmasına neden olan osteoporoz, vücudun çeşitli bölgelerindeki kemiklerin kırılmalara yol açabilir. Hastalığın görülme sıklığının yanı sıra ilerlemesi de yaş ile doğru orantılıdır. Kadınlarda, erkeklere daha fazla görülen bu rahatsızlığın ortaya çıkışında, menopoz döneminde vücuttaki östrojen hormonunun azalması etkilidir. Bununla birlikte gençlerde de kemik erimesi görülebilir. Beslenme, uyku, alışkanlıkları, fiziksel aktivite yapma sıklığı gibi nedenler de osteoporozun ortaya çıkmasına etki edebilir. Yaşam tarzında yapılacak basit ama etkili değişiklikler ile kemik erimesine yakalanma ihtimalini azaltmak mümkündür.
Kemik Erimesi (Osteoporoz) Nedir?
Kemik erimesi, kemik yapılarının çeşitli nedenlerle güçsüzleşmesi sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Yaşlılığın doğal bir sonucu olarak kemiklerin dayanıklılığını yitirmesi ve zayıflaması görülebilir. Osteoporoz hastalığı ise kemik yoğunluğundaki zayıflamanın aşırı bir şekilde gerçekleşmesiyle birlikte kemiklerin çok daha kırılgan bir yapıya sahip olmalarına neden olur. Kemik yapısında boşluklar oluşması ve bu nedenle yoğunluğunu kaybetmesi, çatlak ve kırık görülme ihtimalinin artması anlamına gelir. Ciddi sonuçlara neden olabilen osteoporoz, oldukça dikkat gerektiren bir rahatsızlıktır.[1]
Rutin kontroller sırasında ya da kırık ya da çatlak durumunda tespit edilmesi muhtemel olan kemik erimesi, vücudun çeşitli bölgelerinde kırık oluşumuna neden olabilir. Omurga, kalça ve el bileklerindeki kemikler, osteoporozdan en çok etkilenen noktalar arasında yer alır. Bu rahatsızlığın görülme sıklığı yaş ile doğru orantılı olsa da son yıllarda kemik erimesine yakalanan kişi sayısında önemli bir artış mevcuttur. Osteoporozun görülme ihtimali belirli bir yaşın üzerindeki kadınlarda meme kanserinden, erkeklerde ise prostat kanserinden daha yüksektir.
Kemik Erimesi Belirtileri Nelerdir?
Vücudun çeşitli bölgesindeki kemikler üzerinde etkili olabilen osteoporozun belirtileri, kişiden kişiye göre farklılık gösterebilir. Erken dönemde kişinin kendisi tarafından son derece zor bir şekilde anlaşılabilen kemik erimesi belirtileri, rahatsızlığın ilerlemesiyle birlikte hissedilebilir hale gelebilir. Bu belirtilerden bir tanesi vücutta kalsiyum oranının azalmasına bağlı olarak kemiklerin eğilmesi sonucunda meydana gelen boy kısalmasıdır. Kısalmanın yanı sıra eğilebilen kemikler duruşun çarpıklaşmasına da yol açabilir. Kamburlaşan omurga, kişinin öne doğru eğilmesine neden olarak boyun kısalmasını beraberinde getirebilir.[2]
Kemik erimesi belirtileri arasında omurga kemikleri içerisinde oluşması muhtemel bir çatlak ya da kırığın neden olduğu ağrılar da yer alır. Ağrılar genel olarak bel ve kalça bölgesi çevresine etki eder. Osteoporozun belirtilerinden bir diğeri de zayıflayan kemiklerin basit hareketlerde bile kırılması veya çatlamasıdır. Hastalığın etkisiyle kolay bir şekilde çatlayan ve kırılan kemiklerin hasarları çeşitli bölgelerde görülebilir. Kemik erimesinin yukarıda sayılan belirtileri hastalığın ilerlediği durumlarda görülür. Bu nedenle belirtilerin saptanması için uzmanların önerdiği aralıklarla kemik ölçümü testi yapılması tavsiye edilir.
Kemik Erimesine Tanı Nasıl Konulur ve Nasıl Tedavi Yöntemleri İzlenir?
Kemik erimesinin teşhisi, hastalığın ilerleme seviyesine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Hastalığın erken dönemlerinde teşhisinin zor olması nedeniyle osteoporoz, genellikle kırık ve çatlak meydana geldikten sonra anlaşılır.[3] Bu durumun yaşanmaması için özellikle belirli bir yaşın üzerindeki kişilerin hekime danışarak belirli aralıklarla test yaptırması gerekir. Hastalığın teşhisini kolaylaştıran testler sayesinde kemik erimesi ilerlemeden önlemler almak mümkün olur. Kemiklere yapılan yoğunluk ölçümleri kemik erimesini kesin olarak tespit eder.
Kemik erimesine uygulanacak tedavinin niteliği, hastalığın ilerleme düzeyi ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak şekillenir. Kemikleri güçlü olan ve kırılma ihtimalinin az olduğu kişilerde vitamin ve mineral takviyeleri uygulanabilir. Kemiklerin korunmasına yardımcı olan kalsiyum ve D vitamini, doktorların sıklıkla önerdiği takviyeler arasında yer alır. Takviyelere ek olarak monoklonal antikor ilaçlar da osteoporoz tedavisinde kullanılabilir. Bu ilaçlar genel olarak uzun dönem tedaviye ihtiyaç duyan hastalarda uygulanır. Osteoporoz tedavi yöntemlerinden bir diğeri de hormon ilişkili tedavilerdir. Tedavi yöntemi ve sıklığı her hasta için değişiklik gösterdiğinden, kemik erimesi belirtilerine sahip olan kişilerin en kısa sürede bir hekime başvurması önerilir.
Kemik Erimesi Nasıl Önlenebilir?
Sıklıkla sorulan kemik erimesinden nasıl korunmalıyız sorusuna birçok farklı yanıt verilebilir. Kemiklerin güçlü kalması için doğru ve düzenli beslenilmesi gerekir. Kalsiyum ve kemik erimesi arasında önemli bir bağlantı olmasından dolayı kalsiyum içeren besinlerin tüketilmesi kemik sağlığının korunmasına yardımcı olur. Bununla birlikte kemik yapımı sürecinin hızlanmasına yardımcı olan D vitamini tüketmek de osteoporozun önlenmesine katkı sağlar. Beslenmenin yanı sıra kas ve kemik yapısının güçlenmesini sağlayan egzersizler yapılması da önerilebilir.
Kemik erimesi ihtimalini azaltmak için vücuda zarar veren alışkanlıklardan uzak durulması da önemlidir. Sigara ve alkol tüketimi, kemik yoğunluğunun azalmasına neden olduğundan bu ürünlerden uzak durulması gerekir.[4] Vücudun sağlıklı olması için kilonun da ideal aralıklarda olması tavsiye edilir. Olması gerekenden daha zayıf ya da kilolu olmak, kemik erimesi oluşumuna yol açabilir. Kemik sağlığını desteklemek üzere geliştirilen zengin içerikli multivitaminlerimizi inceleyebilirsiniz.
[1] https://www.jci.org/articles/view/93356
[2] https://www.hss.edu/condition-list_osteolysis.asp
[3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3203843/
[4] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31805704/
