Lutein Nedir? Göze İyi Gelen Vitaminler

Lutein, bir karotenoid pigmenti olup doğal olarak bazı bitkilerde bulunan bir antioksidandır. Çok sayıda çalışma, antiinflamatuar rolü olan antioksidanlar açısından zengin bir diyetin, kronik hastalıkları azaltmasına katkıda bulunabileceğini göstermektedir. Karotenoidler özellikle meyve ve sebzelerde yaygın olarak bulunur. Son yıllarda karotenoidlerin yüksek miktarda beslenme yoluyla alınması çeşitli sistemik hastalıklarda ve göz bozukluklarında retinanın ışık hasarından korunmasında yararlı etkilerle ilişkilendirilmiştir. Çalışmaların çoğu, güçlü antioksidan etkiye sahip bir karotenoid olan lutein (L) üzerine odaklanmıştır ve yaşa bağlı hastalık riskinin azalmasıyla ilişkilendirilmiştir. (1)

İnsan vücudu luteini üretemez, bu nedenle dış kaynaklardan alınması gereklidir. Genellikle sarı ve turuncu renkli sebzeler ile yeşil yapraklı sebzelerde bulunur.

Göz Sağlığı

Lutein, göz sağlığını destekleyen bir antioksidandır. Göz dokularında, özellikle retina ve makula bölgesinde bulunur. Gözdeki güçlü ışık ve zararlı mavi ışınlara karşı koruyucu bir rol oynar. Çünkü lutein ve zeaksantin sayesinde gözleriniz güneşten gelen UV ışınları gibi zararlı yüksek enerjili ışık dalgalarına karşı korunabilir. Araştırmalar, her ikisinin de özellikle düşük ışık koşullarında veya parlamanın riskli seviyede olduğu durumlarda görme yeteneğinin artmasıyla pozitif yönde ilişkili olduğunu gösteriyor. (2)

Maküler Dejenerasyon

Lutein ve zeaksantin, yaşa bağlı maküler dejenerasyon gibi göz hastalıklarının riskini azaltabilir. Yaşa Bağlı Göz Hastalıkları Çalışması (AREDS), lutein ve göz sağlığı üzerine sıklıkla alıntı yapılan bir çalışmadır. Araştırmacılar, lutein içeren takviyelerin belirli formüllerini ve bunların yaşa bağlı makula dejenerasyonu üzerindeki etkilerini incelediler.

Lutein ve zeaksantin içeren bir takviye, halihazırda maküler dejenerasyon hastası olan kişilerde ileri seviye bu sorunun oluşumunu 5 yıl içinde %25 azalttığını göstermiştir. (3)

Bu pigmentler antioksidan özellikleri sayesinde, vücuttaki serbest radikallerin neden olduğu oksidatif stresle savaşarak makula sağlığını korur.

Katarakt

Katarakt, gözün içindeki lensin saydamlığını kaybetmesi durumudur. Birçok temel ve klinik çalışma, luteinin gözdeki anti-oksidatif ve anti-inflamatuar özelliklerini bildirmiş olup, yaşa bağlı makula dejenerasyonu, diyabetik retinopati, miyopi ve katarakt gibi hastalıkların korunması ve hafifletilmesinde faydalı etkilerini ortaya koymaktadır. (4)

Gözün ön kısmında yer alan mercek, sürekli olarak UV ışığı ve diğer kaynaklar tarafından oksidatif strese maruz kalır. Oksidatif stresin aracılık ettiği hasarlara karşı lenste antioksidan enzimler ve antioksidanlar dahil olmak üzere bir dizi savunma sistemi kullanılır.

Glutatyon lensteki başlıca antioksidandır. İndirgenmiş glutatyon (GSH), genç merceklerde çok yüksek konsantrasyonda bulunur, ancak glutatyon seviyesi özellikle merceğin merkezi bölgesinde yaşla birlikte önemli ölçüde düşer.

Lenste bulunan bir diğer antioksidan ise luteindir. Mavi ışık filtresi, güçlü bir antioksidan ve besin takviyesi olan luteinin katarakt tedavisindeki olası rolü birçok araştırmacının ilgisini çekmiştir. Lutein takviyesi, beslenme ile lutein alımının en düşük beşte birlik dilimine sahip kişiler arasında ameliyat risklerini azaltmayı başarmıştır. (5)

Antioksidan Etkiler

Lutein, vücutta serbest radikallerle savaşan güçlü bir antioksidandır. Hücresel hasarı önleyerek yaşlanma sürecini yavaşlatabilir.

Lutein tedavisi güçlü antioksidan ve antiinflamatuar etkiler göstermiş ve alkolün neden olduğu karaciğer hasarına karşı önemli derecede koruma sağlamıştır.  (Du et al., 2015). Ve antioksidan özelliklere sahip olması sayesinde hepatotoksisiteyi önleyebilir. Yani beslenme ile alınan luteinin karaciğer hastalıkları için potansiyel bir tedavi olabileceğini düşündürmektedir. (Li et al., 2015).

Lutein İçeren Besin Kaynakları

Lutein, bir karotenoid pigmenttir ve yeşil yapraklı sebzelerde bol miktarda bulunur. Ayrıca sarı portakal ve sarımsı meyvelerde de bulunabilir. İşte lutein açısından zengin olan bazı besinler:

• Ispanak: Ispanak, lutein bakımından zengin olan bir sebzedir. Çiğ ya da pişmiş olarak tüketilebilir.
• Brokoli: Brokoli, lutein ve diğer besin maddeleri açısından zengin bir sebzedir.
• Marul: Marul, lutein içeren bir başka yeşil yapraklı sebzedir. Salatalarda veya sandviçlerde kullanabilirsiniz.
• Pırasa: Pırasa, lutein içeriği yüksek bir sebzedir. Hem çiğ olarak salatalarda hem de yemeklerde kullanılabilir.
• Bezelye: Bezelye, lutein içeren bir diğer sebzedir. Taze veya dondurulmuş olarak tüketebilirsiniz.
• Kırmızı biber: Kırmızı biber, lutein içeren bir sebzedir. Taze veya pişmiş olarak tüketebilirsiniz.
• Mısır: Mısır, lutein içeren bir tahıldır. Taze veya konserve olarak tüketebilirsiniz.
• Yumurta sarısı: Yumurta sarısı, lutein bakımından zengindir. Ancak, kolesterol içeriği yüksek olduğundan dikkatli tüketilmelidir.

Yağda Çözünürlük

Lutein, yağda çözünür bir vitamin olan A, D, E ve K gibi yağlı ortamlarda daha iyi emilir. Bu nedenle, luteini içeren besinlerle birlikte sağlıklı yağları tüketmek önemlidir. A vitamini normal görme yetisinin korunmasına katkıda bulunur. (6) Visionace^® Plus içerisindeki DHA, Çinko, A & B2 vitaminleri normal görme yetisinin korunmasına katkıda bulunur.

Bu besinler, lutein alımını artırmak için iyi bir başlangıç noktası olabilir. Beslenme ile alınan lutein, vücut tarafından emilip kullanılabilir.

Ancak, lutein takviyesi veya diğer sağlık sorunlarınızla ilgili özel beslenme gereksinimleri hakkında endişeleriniz varsa, bir sağlık uzmanına danışmanızda ve gerekirse lutein içeren besin takviyeleri almanızda fayda olabilir.

Lutein İçeren Besin Takviyeleri

Lutein takviyeleri, göz sağlığını desteklemek isteyen kişiler için kullanılabilir. Visionace Plus, lutein içeriği ile göz sağlığını desteklemek isteyenler için formüle edilmiş bir multivitamindir. Visionace® Plus DHA, Lutein,  A vitamini, B2 vitamini, Çinko ve Yaban mersini gibi 25 farklı önemli besin maddelerini içerir ve günlük olarak kullanılır.

Ayrıca içerğindeki DHA, Çinko, A & B2 vitaminleri normal görme yetisinin korunmasına katkıda bulunur. (6)

Göz sağlığını korumak ve desteklemek ya da belli göz sağlığı problemlerini iyileştirmek ya da ilerlemesini önlemek adına doktorunuza danışarak kullanabilir ve besinler aracılığı ile aldığınız vitamin ve minerallerin göz sağlığınız için yeterli olup olmadığını kontrol etmek zorunda kalmayabilirsiniz.

Kaynakça

• Buscemi S, Corleo D, Di Pace F, Petroni ML, Satriano A, Marchesini G. The Effect of Lutein on Eye and Extra-Eye Health. Nutrients. 2018; 10(9):1321. https://doi.org/10.3390/nu10091321
• https://www.webmd.com/eye-health/lutein-zeaxanthin-vision
• Age-Related Eye Disease Study Research Group. The Age-Related Eye Disease Study (AREDS): design implications. AREDS report no. 1. Control Clin Trials. 1999 Dec;20(6):573-600. doi: 10.1016/s0197-2456(99)00031-8. PMID: 10588299; PMCID: PMC1473211.
• Li LH, Lee JC, Leung HH, Lam WC, Fu Z, Lo ACY. Lutein Supplementation for Eye Diseases. Nutrients. 2020 Jun 9;12(6):1721. doi: 10.3390/nu12061721. PMID: 32526861; PMCID: PMC7352796.
• Chew E.Y., SanGiovanni J.P., Ferris F.L., Wong W.T., Agron E., Clemons T.E., Sperduto R., Danis R., Chandra S.R., Blodi B.A., et al. Lutein/zeaxanthin for the treatment of age-related cataract: AREDS2 randomized trial report no. 4. JAMA Ophthalmol. 2013;131:843–850. doi: 10.1001/jamaophthalmol.2013.4412.
• 26.01.2017 tarih ve 29960 sayılı mükerrer Resmi Gazete’de yayınlanan Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği