Menopoz Yaşı: Menopoz Ne Zaman Başlar, Ne Zaman Biter?

Menopoz, kadınlarda ȃdet döneminin on iki ay süresince durmasıyla tanımlanan hayatın doğal bir aşamasıdır. Yaşlanmanın normal bir parçası olan menopoz, kadınların üreme dönemlerinin sonuna geldikleri anlamına gelir. Genellikle, kırklı yaşların sonu ve ellili yaşların başını kapsayan menopoz yaşı, geniş bir zaman aralığında yaşanır. Menopoz yaşı ve belirtileri göz önüne alındığında, yıllara yayılan bir tamamlanma sürecine sahip olsa da, yumurtalıkları cerrahi olarak alınan kadınlar, ani bir şekilde menopoza girebilir.

Menopoz; ateş basması, regl düzeninde istikrarsızlık, uyku bozuklukları, depresyon, ruh hali değişimleri, beyin sisi gibi semptomlara neden olabilir. Yumurtalıklarda üretilen iki hormon olan östrojen ve progesteronun değişen seviyeleri, vajinal kuruluk ve cinsel işlev bozukluklarına yol açabilir. Bunların yanı sıra, kas ağrısına bağlı rahatsızlıklar, eklem ağrıları, osteoporoz gibi belirtiler de menopoz başladıktan sonra ilerleyen yıllarda yaşanan belirtiler arasındadır. (1)

Semptomlar, regl sona ermeden yıllar önce başlayabilir ve sonrasında da devam edebilir. Menopoz yaşı ve belirtileri, yakın ilişkiler ve iş ilişkileri dahil olmak üzere sosyal hayatınız üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Menopoz sürecini daha rahat yaşamak için doktor tavsiyesiyle eksik hormonların yerini alabilen ilaçlar ve semptomları hafifletmeye yardımcı takviyeler kullanabilirsiniz.

Menopoz Yaşı Kaçtır?

Menopoz, hormonal, fiziksel ve duygusal değişimlerin toplamına karşılık gelen hayat döngüsü içinde yaşanan bir dönemdir. Yaşlandıkça üreme döngüsü yavaşlamaya başlar ve durmak üzere hazırlanır. Ergenlikten beri sürekli olarak işleyen bu döngü menopoza doğru değişiklikler göstermeye başlar.

Kadının doğurgan döneminden yumurtalıkların işlevini kaybetmeye başladığı döneme geçişi aşamalı olarak gerçekleşir. Bu nedenle her kadın için menopozun başlayacağı kesin bir yaş belirlemek zordur. Menopoz genellikle kırklı yaşlarında başlar ve her kadında farklılık gösterebilir. Toplumsal araştırmalara göre, menopoz yaşı dağılımı, kırklı yaşlarla ellilerin ortasını içeren bir aralıktadır (2). Bununla birlikte, kadınların yaklaşık %1’i kırk yaşından önce, yaklaşık %5’i kırk ile kırk beş yaşları arasında menopoza girer. Bu yaşlarda girilen menopoz, erken menopoz olarak adlandırılır (3).

Menopoza giriş yaşı ortalaması 51 iken, genel olarak menopoz yaş aralığı 45 ile 55 yaşlarını kapsar. Gelişmekte olan ülkelerde yaşayan kadınlarda menopoz, gelişmiş ülkelere göre daha erken yaşlarda görülür. Gelişmiş ülkelerde yaklaşık olarak 49 – 52 aralığında iken, gelişmekte olan ülkelerde 43 – 50 arasındadır(4). Menopoz semptomları son ȃdet döneminden dört yıl öncesine kadar uzanırken, genellikle son ȃdeti takip eden dört yıl sonraya kadar devam edebilir (1).

Menopoz Yaşını Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Ortalama menopoz yaşı kaç olarak kabul edilirse edilsin, çeşitli etnik faktörlere veya bireysel koşullara bağlı olarak daha erken yaşlarda da menopoz yaşayabilirsiniz. Araştırmalar, menopoza giriş yaşının ilk adet görme yaşı, oral kontraseptif kullanımı, yaşanan gebelik sayısı, Vücut Kitle İndeksi (BMI), sigara, alkollü içki içme, fiziksel aktivite, kan kurşun düzeyleri gibi farklı faktörlerden etkilendiğini gösterir (5). Kadınların yaklaşık yarısında menopoza başlama yaşını belirlemede genetik faktörlerin rol oynadığı kabul edilir (6). Anneleri erken yaşta menopoza giren kadınların erken menopoza girme olasılığı yüksektir.

Birçok çalışma, sigara içen kadınların içmeyenlere göre daha erken yaşta menopoza girdiğini gösterir (7). Alkollü içki içmeyen kadınlar, alkollü içki tüketen kadınlara göre daha erken yaşta menopoza girebilir. Ağır fiziksel aktivite erken menopozla ilişkilendirilirken, hafif fiziksel aktivite menopozu ileri yaşlara erteler. Yüksek oranda çoklu doymamış yağ tüketimi menopozun başlamasını hızlandırırken; toplam kalori, meyve ve protein tüketiminin yüksek olması menopozu geciktirir (8). Yüksek BMI, daha yüksek bir menopoz başlangıç ​​yaşı ile ilişkilidir. Hipertansiyonu olan ve hayatı boyunca güneşe az maruz kalan kadınların daha erken yaşlarda menopoza girdiği de saptamalar arasında yer alır (9).

Yaşam boyu süren düzensiz adet döngüleri ile daha sonraki bir menopoz arasında ilişki söz konusudur. Âdet görmeye erken başlamak, doğum yapmamış olmak, erken menopozla; birden fazla doğum yapmak ve ilk gebeliğin geç yaşta olması, geç menopoz ile ilişkilidir (9). Daha düşük eğitim düzeyine sahip kadınların, daha yüksek eğitim düzeyine sahip kadınlara göre daha erken yaşlarda menopoza girdiği de saptamalar arasındadır (10).

Menopozun Başladığı Nasıl Anlaşılabilir?

Menopoz yaklaştıkça yumurtalıklar östrojen adı verilen hormonu daha az üretir. Bu azalma gerçekleştiğinde ȃdet döngüsü değişerek düzensiz hale gelir ve zamanla durur. Vücut farklı hormon seviyelerine uyum sağlamaya çalışırken fiziksel değişiklikler de ortaya çıkabilir. Menopoza girmeden aylar veya yıllar önce vücudunuzda değişiklikler fark etmeye başlayabilirsiniz. Ateş basması yaşayabilir ve ȃdet rejiminin düzensizleşmeye başladığını gözlemleyebilirsiniz. Bu döneme perimenopoz denir. Menopozun tam olarak ne zaman geleceğini bilemezsiniz. Yapabileceğiniz tek şey, nasıl hissettiğinize dikkat etmek ve değişiklikleri fark etmektir. Belirtilerin kişiden kişiye büyük ölçüde değişebileceğini akılda tutmanız önemlidir. Bazı kadınlarda ise hiçbir semptom görülmeyebilir.

Adetlerinizin düzensiz olması menopoz yolunda olduğunuzun klasik işaretidir. Adet dönemleriniz daha sık veya daha seyrek gelebilir, daha ağır veya daha hafif olabilir veya öncekinden daha uzun veya daha kısa sürebilir. Ateş basması ve gece terlemeleri yaşayabilirsiniz. Uyumakta güçlük çekebilirsiniz. Ruh haliniz daha karamsar olabilir.

Menopoz Dönemleri

Menopozun; perimenopoz, menopoz ve menopoz sonrası olmak üzere üç aşaması vardır. Perimenopoz, menopoza giden bir süreçtir. Hormonların azalmaya başladığı ve adet döngülerinin düzensiz ve düzensiz hale geldiği bir zamanı tanımlar. Bu dönemde ateş basması veya vajinal kuruluk gibi menopozun yan etkilerini yaşamaya başlayabilirsiniz. Menopoz, ȃdet dönemini başlatan hormonların üretimi sona erdiğinde ve art arda on iki ay boyunca adet görmediğinizde teşhis edilen bir dönemdir. Bu gerçekleştiğinde, post menopoza da girmiş olursunuz. Post menopoz, menopozun gerçekleşmesinden sonraki geniş dönemi kapsar. Hayatınızın geri kalanında menopoz sonrası olarak sürdürürsünüz.

Menopozun perimenopoz, menopoz ve postmenopoz adı verilen her aşamasında yaşanan belirtilerin tümü, vücudun bu değişikliklere verdiği yanıtın ve uyum sürecinin bir parçasıdır. Birçok kadın kırklı yaşların ortalarından sonra bir noktada menopoz öncesi dönem anlamına gelen perimenopoza başlar. Kimi kadınlar perimenopozu atlayıp aniden menopoza girebilir. Menopoz sonrası dönemdeki insanlar, osteoporoz ve kalp hastalığı gibi belirli sağlık sorunları açısından yüksek risk altında kabul edilir (11).

Menopoz Dönemi Vücuttaki Değişiklikler Nelerdir?

Her kadının menopoz deneyimi farklıdır. Birçok kadın, menopoz süreci başladığında duran ȃdet dönemleri dışında hiçbir fiziksel değişiklik fark etmeyebilir. Bazı kadınlar, ateş basması, geceleri ateş basmasından kaynaklanan gece terlemesi, uykuyu bozuklukları ve cinsel ilişkide acı veren vajinal dokuda incelme ve kuruma belirtileri yaşayabilir. Bu vücut değişikliklerinin ne kadar şiddetli olduğu kişiden kişiye değişir, ancak bu değişiklikler çoğunlukla doğal ve normaldir (12).

Ateş basması, menopozla ilgili en yaygın rahatsızlıktır. Genellikle terleme, ciltte kızarıklık ve hızlı kalp atışının eşlik ettiği ani bir ısı veya sıcaklık dalgasını içerirler. Genellikle 1-5 dakika kadar sürer. Ateş basmalarını sıklıkla soğuk bir üşüme izler. Gece terlemeleri, geceleri uykuyu bölen ateş basmalarından kaynaklanır. Ateş basması ve uyku bozuklukları sinirliliğe sebep olabilir. Menopoz boyunca östrojen seviyelerindeki düşüş, birçok kadında vajinal dokularda kuruma ve incelmeye yol açar.

Bu semptomların yanı sıra, menopoz kemiklerinizin yoğunluğunu kaybetmesine neden olarak uzun vadede kemik ve iskelet sisteminde hastalık riskini artırabilir. Menopozdaki kadınlarda osteoporoz gelişme riski daha yüksektir (13). Ateş basması, ruh hali değişiklikleri veya cinsel işlev bozuklukları gibi yaşamınızı veya sağlığınızı etkileyen belirtileriniz varsa, doktorunuza danışmanız doğru olur. Menopoz sırasında kas kütlesi kayıpları da eskisine kıyasla daha yüksek bir oranda meydana gelebilir. Eklemleriniz sertleşebilir ve ağrılar görülebilir. Düzenli egzersiz, kemik yoğunluğu ve kas kütlesi kaybını azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca, eklem ağrısı semptomlarını ve diğer potansiyel riskleri azaltmada yardımcı Vitabiotics’in besin desteği Menopace, daha rahat bir geçiş süreci yaşamanıza yardımcı olabilir.

Kaynakça:

1. https://www.webmd.com/menopause/guide/understanding-menopause-symptoms
2. https://www.healthline.com/health/menopause
3. https://www.menopause.org/publications/clinical-care-recommendations/chapter-1-menopause
4. https://jag.journalagent.com/medeniyet/pdfs/MEDJ_28_4_157_163.pdf
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15488349/
6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20013287/
7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22695707/
8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24672198/
9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16257612/
10. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5558404/
11. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21837-postmenopause
12. https://www.menopause.org/for-women/menopauseflashes/menopause-symptoms-and-treatments/menopause-101-a-primer-for-the-perimenopausal
13. https://www.healthline.com/health/menopause/hrt-effects-on-body#Endocrine-system