Potasyum Eksikliği ve Yüksekliği Önemli Midir?
Potasyum eksikliği veya hipokalemi olarak adlandırılan bu durum, kanda bulunan potasyum seviyesinin 3.5 mEq/L’nin altına düşmesi ile ortaya çıkar. Potasyum eksikliğine neden olan;
- İdrar söktürücü kullanımı
- Kusma
- İshal
- Diyabetik ketoasidoz rahatsızlıklarının yaşanmasıdır.
Potasyumun vücutta eksilmesi durumunda kaslar etkilenmeye başlar. Vücutta ve kaslarda yorgunluk kas krampları, halsizlik ve güçsüzlük gibi semptomlar ortaya çıkmaya başlar. Potasyum tansiyonun kontrol altına alınmasında önemlidir. Eksikliği durumunda tansiyon değerlerinin kontrol altına alınmasında sorunlar ortaya çıkar. Potasyum eksikliği böbrek taşı riskinin oluşmasında da son derece önemli bir kriterdir. (1,2,3)
Yeterli potasyumun alınmaması durumunda sinirler ve kasların normal çalışması engellenir. Vücutta sıvı dengesinin düzenli bir biçimde gerçekleştirilmesinde görevli olan potasyum vücutta olması gerekenden az miktarlarda bulunduğunda sıvı dengesi bozulur.
Potasyum Yüksekliği
Hiperkalemi olarak isimlendirilen potasyum yüksekliği tıpkı düşüklüğünde olduğu gibi bir takım fiziksel bir takım rahatsızlıkların ortaya çıkmasına neden olur. Kanda bulunan potasyum oranının 5-5.5mEq/L’nin üzerinde bulunması potasyum yüksekliğini düşündürür. Böbrek fonksiyonlarında ortaya çıkan bozulmalar ve ağır egzersizler bu durumun başlıca nedenleri arasında yer alır. Potasyum yüksekliğinde kişide (4);
- Yorgunluk
- Mide bulantısı
- Kusma
- Solunum güçlükleri
- Kalp ritminde bozukluk
- Kas krampları görülür. Bunlar hiperkaleminin ağır belirtileri arasında yer alır.
Sağlıklı bir bireyde kandaki potasyum seviyesinin 3.5 mEq/L – 5mEq/L arasında olması gerekir. Bu değerin 3.5mEq/L’nin altına düşmesi potasyum düşüklüğüne 5 mEq/L’nin üzerinde olması ise potasyum yüksekliğine neden olur. (5)
Potasyum eksikliği ciddi bir rahatsızlıktır. Bu nedenle belirtilerin ciddiye alınması ve belirtilerin ortaya çıkması ile bu alanda uzman bir hekim ile görüşme gerçekleştirilmesi gerekir. Yapılacak olan kan testleri ile teşhisi yapılabilen bu rahatsızlık uygun beslenme diyeti ve gıda takviyeleri ile kontrol altına alınır.
Potasyum Hangi Besinlerde Bulunur?
Vücutta bulunan hücrelerin düzgün bir biçimde çalışmasında görevli ola potasyum elementi, eksikliği ve fazlalığında bazı fiziksel sorunlar ortaya çıkarır. Vücutta sıvı-elektrolit dengesinin düzenli bir biçimde yürütülmesinde görev yapan element, kalp kası ve iskelet sisteminin yanı sıra tansiyonun kontrol altında tutulmasında da görevlidir.
Kardiyovasküler rahatsızlıkların önlenmesinde etkili olan potasyum yeşil yapraklı sebzelerde bol miktarlarda bulunur. Ispanak, maydanoz, marul başta olmak üzere kurubaklagiller, kuru meyveler, muz ve patateste bol miktarlarda potasyum bulunur.
Pozitif yükü sahip olan potasyum elementi, hücre içi sıvılarda yüksek miktarlarda bulunur. Hayati öneme sahip olan bu mineralin vücutta eksik olması veya fazla olması sorun teşkil eder. Fazla olması veya eksikliği durumunda bir takım semptomlar ortaya çıkar. Ortaya çıkan semptomların ciddiye alınması ve mutlaka uzman bir doktor tarafından değerlendirilmesi gerekir.
Vücutta sodyum ile birlikte çalışma gerçekleştirerek sıvı dengesinin ve hücre içi sıvı devamlılığının sağlanmasında görev yapan potasyum, vücudun dengeli bir biçimde işlevsellik göstermesinde son derece önemlidir.
Potasyumum Faydaları Nelerdir?
Potasyum eksikliği nedeniyle sorun yaşayan kişilerin günlük alması gereken potasyum miktarını uygun beslenme diyeti ve gerekli görülmesi halinde gıda takviyeleri ile alması gerekir. Hipertansiyon ve kalp- damar rahatsızlıkları üzerinde önemli bir etkiye sahip olan bu elementin düzenli ve doğru dozlarda alınması felç riskinin ortadan kaldırılmasını sağlar.
Aldeston hormonu potasyumun vücuttan atılmasında görev yapar. Bu hormonun fazla miktarlarda olması vücutta bulunan potasyumun gerekenden fazla miktarlarda atılmasını sağlayarak potasyum eksikliğine yol açabilir. Potasyum eksikliği yaşayan kişilerde bu hormonun değer aralıklarının tespit edilmesi potasyum eksikliğinin nedeninin bulunmasında anahtar görev yapar.
Beslenmenin potasyum açısından zengin besinler yönünde planlanması ve kişiye damar yolundan potasyum verilmesi ile tedavi edilebilen potasyum eksikliği kullanılacak olan potasyum takviyeleri ile de kontrol altına alınabilir.
Günlük potasyum ihtiyacının doktor tarafından yazılan uygun diyetler ile alınamaması durumunda alınacak olan potasyum tabletleri sayesinde vücudun ihtiyaç duyduğu potasyum oranına erişmek mümkündür. Bu amaçla hazırlanmış olan özel formüllü vitamin ve mineral takviyeleri kişide ortaya çıkan potasyum eksikliğine bağlı olan semptomların en aza indirgenmesinde ve tamamen ortadan kaldırılmasında etkili olur.
Vücutta en fazla bulunan üçüncü mineral olma özelliği ile vücuttaki önemi daha net anlaşılan potasyum tüm vücudu etkileyen önemli görevlere sahiptir. Potasyum eksikliği nedeniyle semptomlar yaşayan kişilerin vakit kaybetmeden tedavi planı yönünde hareket etmeleri hayati önem taşır.
Tıbbın ve teknolojinin gelişmesi ile birlikte vitamin ve minerallerin özel olarak formüle edilmesi ve güvenli bir şekilde tablet olarak kullanımı pek çok rahatsızlığın kontrol altına alınmasını sağlamıştır. Özel olarak üretilen ve beslenmeye ek olarak alınan vitamin ve mineraller kişini sağlıklı bir vücut bütünlüğüne kavuşmasında son derece büyük rol oynar.
1- ÇELİK, S., & Öztürk, Ç. (2016). Hipoglisemi Ve Hipokalemi. Turkiye Klinikleri J Hematol-Special Topics, 9(3), 11-15.
2- Wei KY, Gritter M, Vogt L, de Borst MH, Rotmans JI, Hoorn EJ. Dietary potassium and the kidney: lifesaving physiology. Clin Kidney J. 2020 Sep 2;13(6):952-968. doi: 10.1093/ckj/sfaa157. PMID: 33391739; PMCID: PMC7769543.
3- S. T. ARINSOY And B. KORUCU, “Potasyum Dengesi Bozuklukları:Hipokalemi ve Hiperkalemi,” In Current Nefroloji ve Hipertansiyon Tanı ve Tedavi , Ankara: Güneş Tıp Kitapevi, 2019, pp.42-57.
4- Wei KY, Gritter M, Vogt L, de Borst MH, Rotmans JI, Hoorn EJ. Dietary potassium and the kidney: lifesaving physiology. Clin Kidney J. 2020 Sep 2;13(6):952-968. doi: 10.1093/ckj/sfaa157. PMID: 33391739; PMCID: PMC7769543.
5- S. T. ARINSOY And B. KORUCU, “Potasyum Dengesi Bozuklukları:Hipokalemi ve Hiperkalemi,” In Current Nefroloji ve Hipertansiyon Tanı ve Tedavi , Ankara: Güneş Tıp Kitapevi, 2019, pp.42-57.
